AİLE PLANLAMASININ TANIMI, ÖNEMİ VE NEDENLERİ

AİLE PLANLAMASININ TANIMI, ÖNEMİ VE NEDENLERİ

 

Aile Planlamasının Tanımı

Ailelerin istedikleri ve bakabilecekleri sayıda ve en uygun zamanda çocuk sahibi olmaları veya çiftlerin ekonomik olanaklarına, kişisel isteklerine göre çocuk sayısını tayin etmeleri ve doğumlar arasında istedikleri aralığı sağlamalarıdır. Her aile istediği kadar çocuk sahibi olmakta serbesttir. Bu onların doğal hakkıdır. Aile planlamasındaki amaç; ailelerin kendi iradeleri ile istedikleri sayıda çocuk sahibi olmalarını sağlamak, bireyleri ve aileleri üreme sağlığı konusunda eğitmek, anne ölümlerini önlemek ve sağlığını korumak, yüksek riskli ve istenilmeyen gebelikleri önlemek, çocuk sahibi olmak isteyenlere tıbbî yardım sağlamak ve bireyleri aile planlaması yöntemleri konusunda eğitmektir.

 

Aile planlamasını temel amacı; çok ve sık gebelik ve doğuma bağlı anne ve çocuk

sağlığına olabilecek olumsuz etkileri önlemek, oluşan olumsuz etkilerin giderilmesine

yardım etmek ve çocuğu olmayan ailelerin çocuk sahibi olmalarını sağlamaktır. Çağlar boyunca insanlar istenmeyen gebelikleri ya da doğumları önlemek amacıyla çeşitli yöntemlere başvurmuşlardır. Bunların birçoğu zaman zaman annenin ve çocuğun yaşamına mal olmuştur. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında bilimsel çalışmalar sonucu geliştirilen yöntemler, eski yöntemlerin yerini almaya başlamıştır. Günümüzde hem kadınlar hem de erkekler için geliştirilmiş son derece güvenilir ve etkili metotlar mevcuttur.

 

Günümüzde dünya nüfusunun %75'i gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde yaşamakta ve tüm doğumların %85'i, tüm anne ölümlerinin %99'u, tüm bebek ve çocuk ölümlerinin %95'i bu bölgelerde olmaktadır. Ölüm oranlarının bu kadar yüksek olmasının nedeni bu ülkelerde tıbbî yardımın yetersiz olması, korunma yöntemleri konusunda bilgi sahibi olunmaması nedeniyle modern ve etkili yöntemleri kullanamama ve ihmaldir.

Ülkemizde ise hala çiftlerin büyük bir kısmı geleneksel, güvenirliliği düşük, sağlık açısından sakıncalı doğum kontrolü yöntemlerini uygulamaya çalışmaktadır.

 

Bu duruma neden olan faktörler ise; çiftlerin doğum kontrolü yöntemleri hakkında

yetersiz ve yanlış bilgiye sahip olmaları, tıbbî destekten yeterince yararlanılmaması ve bu

konuda gerekli eğitimin sağlanamamasıdır.

 

Aile Planlamasının Önemi

 

Aile Planlamasının Sosyo-ekonomik Yönden Önemi

Nüfus, doğal kaynakları ve ekonomik olanakları zorlayan bir şekilde artıyorsa o toplumda etkili ve yeterli aile planlamasını uygulama zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Sanayileşme ile birlikte kentlerde ailelerin daha iyi ekonomik fırsatlar yakalaması, sosyal güvenceye sahip olmaları, yaşam şartlarının ağırlaşması ve kadınların iş hayatında daha fazla rol alması çok çocuk sahibi olma isteklerini azaltmaktadır. Tarıma dayalı yerleşim birimlerindeki ailelerde ise insan gücüne olan ihtiyaçtan dolayı çok çocuğa sahip olmak isteği görülmektedir. Sosyal güvencesi olmayan ailelerde ise ileride aileye bakar düşüncesi ile daha çok çocuğa sahip olunmaktadır. Ayrıca bazı aileler erkek çocuğa sahip olmayı bir güç olarak algıladıkları için erkek çocuk buluncaya kadar doğuma devam edip aile planlaması uygulamamaktadır. Hızlı nüfus artışının önlenmesinde ve sağlıklı bir toplumun oluşmasında aile planlamasının önemi gün geçtikçe daha da artmaktadır.

 

Aile Planlamasının Duygusal Yönden Önemi

Bebeklerinin sağlıklı ve mutlu olmasını isteyen anne ve babaların kesinlikle birbirlerini iyice tanıdıkları ve duygusal yönden hazır oldukları zamanda çocuk yapmaları gerekmektedir.

 

Aile Planlamasının Sağlık Açısından Önemi

Evli çiftlerin fiziksel ve psikolojik yönden sağlıklı olmaları, çocuk sahibi olmalarının

en temel koşuludur. Çiftlerin evlenmeden önce gerekli sağlık muayenelerinden geçmeleri

toplum sağlığı açısından son derece önemlidir. Genellikle kronik nefrit, tüberküloz, kalp

rahatsızlıkları, frengi ve AIDS gibi hastalıklar hamilelik öncesi ve sonrasında anne ile

bebeğin sağlığı açısından büyük tehlike oluşturmaktadır.

 

Aile Planlamasının Tıbbî Önemi

Birçok kadını ölüme sevk eden en önemli nedenlerden biri de fazla doğum yapmaktır

Kontrolsüz oluşan gebelikler sonucunda meydana gelebilen düşük, annenin hayatını ve sağlığını tehdit etmektedir. Oysa aile planlamasında kullanılan yöntemlerin böyle bir

tehlikesi yoktur. Çünkü bu yöntemler bilimsel araştırma ve incelemelerin sonucu ortaya

çıkmıştır.

 

Aileler bakabilecekleri, besleyebilecekleri ve sağlığını koruyabilecekleri kadar çocuk

sahibi olurlarsa bebek ölümleri azalacak, anneler sık gebelik ve doğumdan yıpranmayacaktır.

İstemedikleri halde doğum yapacak annelerin ilkel yöntemlerle çocuk düşürmelerini

önlemek; onlara gebelikten korunma yöntemlerini öğretmekle gerçekleşecektir.

 

Evlenmeden Önce Neler Yapılmalıdır?

Evlenecek çiftin, sağlıklı bir cinsel yaşantısının olmasını engelleyebilecek problemlerinin olup olmadığının anlaşılması, eğer var ise çözüm bulunması amacıyla muayene olması gerekmektedir.

Erkeğin “cinsel anormalliği” ve sağlıklı cinsel yaşantıyı engelleyecek problemi varsa bu durum tedavi edilmelidir.

Herhangi bir bulaşıcı hastalık (sarılık, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, AIDS gibi) varsa gerekli önlemlerin alınıp tedavi edilmesi gerekmektedir.

Çiftin ileride sorun olabilecek sağlık probleminin (kalp hastalıkları, hormonal bozukluk,gizli şeker gibi..)olup olmadığının araştırılması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

Erkeklerde bebek sahibi olmaya yetecek sperm sayısının olup olmadığı tesbit edilmelidir.

Kadınlarda bebek sahibi olabilmek için yumurtalıkların ve hormonal durumun kontrolü yapılmalıdır.

Hamilelik sırasında sorun yaratabilecek kan uyuşmazlığı ve kadında toksa plazma gibi durumların olup olmadığı tespit edilmelidir.

Çiftlerin ailelerinde ya da kendilerinde kalıtsal bir hastalık veya anormallik olup olmadığı, var ise derecelerinin araştırılması, değerlendirilmesi ve hamileliğin takip edilmesi gerekmektedir.

Evlilik esnasında oluşabilecek cinsel isteksizlik, korku ve problemleri önlemek için evlilik öncesi cinsel eğitim ve danışma alınmalıdır.

Çiftler aktif cinsel yaşantılarına başlamadan önce uygun korunma yöntemlerini uygulamaya başlamalı ve birbirlerini iyice tanıdıktan sonra çocuk sahibi olmalıdırlar.

Aile Planlamasının Anne Açısından Yararları

 Gebelik, doğum ve düşük nedeniyle anne ölümleri azalır.

 Annenin üreme organlarına ait sağlık sorunları azalır.

 Doğuma yönelik komplikasyonlar azalır.

 Çiftler arasında gebe kalma korkusu ortadan kalktığı için sağlıklı bir cinsel

yaşantı oluşur.

 Çiftlerin istenilmeyen gebelik, düşük ve kürtaj sorunları ortadan kalkar.

 

 

 

 

Çocuk Sağlığı Açısından Yararları

 Bebek ölüm oranları düşer.

 Prematüre doğumlar azalır

 Bebeklere bulaşabilecek hastalıklar önlenir.

 Çiftler bakabilecekleri sayıda çocuğa sahip olduklarında, onların yeterli ve

dengeli beslenmelerini sağlayarak sağlıklı çocukların, nesillerin ve toplumun

oluşmasını sağlarlar.

 Çocuklarda oluşabilecek problemler en aza indirgenerek mutlu ve kişilikli

büyümeleri sağlanır.

 

Toplum ağlığı Açısından Nedenleri

 Toplumdaki sağlıklı annelerin sayısı artar.

 Sağlıklı çocuklardan oluşan gençlik oluşur

 Toplumun beslenme, konut, eğitim, sağlık ve çevre koşullarının iyileştirilmesi

ile birlikte refah düzeyi artar.

 Sağlık harcamalarında düşüş olur.