KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

Ülkemizde 'Kaynaştırma Uygulamaları'na dahil edilen öğrencilerimiz ile ilgili yaşanan problemlerin artmış olması gerçekten üzücü bir durumdur. İlimizde geçen hafta bir Kaynaştırma öğrencimiz ile ilgili yaşanan problemler yetersizlikten etkilenmiş bireylere yönelik tutumların ülkemizde hala ne kadar negatif olduğunun bir göstergesidir. Kaynaştırma Uygulamaları Yetersizlikten Etkilenmiş Bütün Çocuklar İçin  Ahlaki ve İnsani temelleri olan bir uygulamadır ve vazgeçilmesi düşünülemez...

KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINDA OKUL İDARESİ VE ÖĞRETMELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Kaynaştırma Eğitiminin Yararları

1-Yetersizlikten etkilenmiş Öğrenciler için Yararları

• Bireyselleştirilmiş eğitim programları aracılığı ile kapasite ve öğrenme hızına uygun eğitim alırlar.
• Özelliklerine uygun eğitsel, sosyal ve fiziksel ortamlar düzenlendiği için uyum,  başarı ve kendilerine güven kazanmaları kolaylaşır.
• Destek eğitimi sayesinde zayıf yönlerini kısa sürede yeterli hale getirebilirler.
• Kendine güven, takdir edilme, cesaret, sorumluluk, bir işe yarama duygusu gibi sosyal değerler dizgesi gelişir.
• Sosyal bütünleşmeleri kolaylaşır.
• Kaynaştırma ortamlarında olumsuzdan çok, olumlu davranış kazanırlar.
• Model olma ve özdeşim kurmaları kolaylaşır.
• İletişim, işbirliği, kabullenme, ortak yaşam becerileri edinirler.
• Algı sistemi ve öğrenme özelliklerine uygun yöntem teknik araç ve gereçlerin kullanılması sayesinde öğrenmeleri pekişir.
• Eğitim programlarına ek olarak aile eğitimi, sosyal, kültürel, serbest zaman etkinlikleri sayesinde bütünsel gelişimleri kolaylaşır.

2-  Normal Gelişim Gösteren Çocuklar İçin Yararları

• Yetersizlikten etkilenmiş insanlara karşı şartsız kabul, hoşgörü, yardımlaşma, ortak yaşam, demokratik ve ahlaki anlayışları gelişir.
• Bireysel farklılıkları doğal karşılar ve saygı gösterirler.
• Kendi yetersizliklerini görme, bunları kabul etme ve giderme davranışları gelişir.
• Saldırganlık, kıskançlık, kendine güvensizlik, vb. davranışlarında azalma görülür.
• Liderlik, model olma ve sorumluluk duygusu gelişir.

3-  Ailelere Yararları

• Çocukların ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri konusunda daha sağlıklı bilgi edinirler.
• Çocuk üzerindeki beklentileri, çocukların kapasitesiyle bağdaşım göstermeye başlar.
• Çocuktaki gelişmelere bağlı olarak kaygı ve güvensizlik duygusu umuda dönüşür.
• Çocuğun eğitim, bakım, davranış düzenleme vb. konularda bilgilenirler.
• Okula bakış açısı değişim ve işbirliği gelişir.
• Aile içi çatışmalar azalır, aile sağlığı ve iş verimliliği artar.

4-  Öğretmenlere yararı

• Şartsız kabul, hoşgörü, sabır, bireysel özelliklere saygı davranışı gelişir.
• Bireyselleştirilmiş eğitim programları hazırlama ve uygulamada daha başarılı olurlar.
• Eğitimde ekonomiklik sağlanır.
• Disiplinle ilgili değerlendirme ölçütleri ve davranış değiştirme becerileri gelişir.

Kaynaştırma Eğitiminde Dikkat Edilecek Hususlar

• Kaynaştırma eğitimine alınan öğrencilerin yeterli ve yetersiz oldukları yönler birlikte değerlendirilmeli, fiziksel, sosyal, duyusal vb. özellikleri tanınmaya çalışılmalıdır.
• Kaynaştırma eğitiminde normal sınıf içinde tek bir yetersizlik türüne yönelik yerleştirme yapılmalıdır. Yani işitme, görme vb. yetersizlikten etkilenmişler aynı sınıfta olmamalıdır.
• Kaynaştırma eğitimine alınacak öğrencilerin birden fazla yetersizlik ve davranış problemi olmamasına dikkat edilmelidir.
• Kaynaştırma eğitimi okulda olduğu kadar, okul dışı ortamlarda da sürdürülmeli, kesintiye uğratılmamalıdır.
• Her aşamada kaynaştırma öğrencisini öğrenmeye karşı güdüleyici, teşvik edici sözler kullanılmalı, kendilerine güvenleri oluşturulmalıdır.
• Öğrencinin-öğrenciye yardımlaşma ve işbirliği etmesi uygulamalarına yer verilmelidir. Öğrencilerin kaynaştırma öğrencisini kabul etmesi ve ona yardımcı olması sağlanmalıdır.
• Çocuklara başarabileceği görevler verilmeli, başarısız olduğu noktada bırakılmamalı, öğrenmeyi yetersiz hale getirecek sözler söylenmemeli, başarısı ödüllendirilmelidir.
• Kaynaştırma öğrencisinin yetersizlik ve özelliği ne olursa olsun durumunu olduğu gibi kabul etmek, benlik ve kişilik gelişimine saygı duymak temel alınmalıdır.
• Çocuğun kişiliğini, güvenini, ilgisini sarsacak sözlerden kaçınılmalıdır.
• Kaynaştırma eğitiminin yetersizlikten etkilenmiş çocuğu normal hale getirmek değil, onun ilgi ve yeteneklerini en iyi şekilde kullanmasını sağlamak ve toplum içinde yaşamasını kolaylaştırmak olduğu unutulmamalıdır.

                Yetersizlikten etkilenmiş çocukların içinde bulundukları durumu toplumsal, yasal, ekonomik ve psikolojik yönden ele aldığımızda bu öğrencilerimizin eğitimden ayrı düşünülemeyeceği görülecektir. Özel eğitim çalışmaları bugüne kadar özel eğitim okullarında, normal okullarda düzenlenmiş özel eğitim sınıflarında ve kaynaştırma eğitim programıyla devam etmektedir. Özel Eğitim gerektiren bireylerin yetersizliği olmayan akranları ile eğitim öğretimlerini sürdürme esasına dayanan Kaynaştırma Uygulamaları 06.06.1997 tarih ve 23011 sayılı resmi gazetede yayınlanan 573 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yeni bir yapıya kavuşmuştur. Yetersizlikten etkilenmiş bireylerin gerekli özel eğitim hizmetlerini yeterli biçimde alabilmeleri, bireylerin yerleştirildikleri en az kısıtlayıcı eğitim ortamının uygunluğuna ve kaynaştırmanın başarısına bağlıdır. Ancak okullarda uygulanan kaynaştırma programının belirlenen seviyede olmadığı görülmektedir. Bu nedenle kaynaştırmanın başarılı olarak uygulanabilmesi için bazı koşulların ve unsurların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu unsur ve koşullar;                

1)Okul Yönetimi

2) Rehber Öğretmenler (Psikolojik Danışmanlar)

3) Öğretmenler

4) Normal Öğrenciler

5) Kaynaştırma öğrencileri

6) Aileler

7) Fiziksel ortam

OKUL YÖNETİMİ

Kaynaştırmanın başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için en önemli unsurlardan biri okul yönetimidir. Okul yönetiminin kaynaştırmanın gereğine ve önemine inanması, kaynaştırmanın uygulaması içinde yer alan her bir unsurun işini kolaylaştırır. Diğer bir deyişle, gerek öğretmenlerin, gerek normal öğrencilerin, gerekse diğer personelin kaynaştırma öğrencilerine yönelik tutumunun olumlu olma olasılığı artırır. Ayrıca, okul yönetiminin özel eğitim personeliyle olan işbirlikçi tutumu, diğer öğretmenlere ve okul personeline model olacak ve onları olumlu yönde etkileyecektir.

Okul yönetiminin dikkat etmesi gereken hususlar:

• Okul yönetiminin kaynaştırma uygulamasının önemine ve gereğine inanmalıdır.
• Okul yönetimi kaynaştırma uygulamaları ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı( BEP) hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıdır.
• Okul yönetimi BEP geliştirme birimi ve Kaynaştırma ekibi oluşturmalıdır.
• Öğretmenlerin kaynaştırma uygulamaları ve BEP hakkında bilgilendirmek için gerekli olan çalışmaları yapmalıdır.
• Sınıflara verilecek kaynaştırma öğrencilerini eşit olarak dağıtmalıdır.
• Okulun fiziki ortamını kaynaştırma öğrencisisin yetersizlik durumuna göre uygun olarak düzenlemelidir.
• Gerekli araç-gerecin sağlanmasında ve okul içinde bir özel eğitim öğretmeninin görevlendirilmesini sağlamalıdır.
• Okul içinde öğretmenleri birbirlerine yardım etmeleri için teşvik etmeli, birbirine yardımcı olanları ve işbirliği içinde çalışanları belirli şekillerde ödüllendirmelidir.

REHBER ÖĞRETMENLER

Kaynaştırma uygulamalarının başarıya ulaşmasında okul rehber öğretmenine de önemli görev ve sorumluluk düşmektedir. Okul rehber öğretmeni okul yönetimi, öğretmenler, öğrenciler, aileler ve Rehberlik Araştırma Merkezi arasında bir köprü olmalıdır. Okul rehber öğretmeninin kaynaştırma uygulamalarının başarıya ulaşması için dikkat etmesi ve yapması gereken hususlar şunlardır:

•        Özel eğitim gerektiren bireylerin kendilerini kabul etmelerini sağlamak.
•        Bireysel farklılıklarını anlamalarına yardımcı olmak.
•        Gerçekçi olmayan tutumlarını değiştirmelerine yardımcı olmak.
•        Temel problem çözme stratejilerini geliştirmelerine yardımcı olmak.
•        Ders dışı etkinliklere katılımı özendirme çalışmalarını etkili bir şekilde yürütmek.
•        Okul yönetimini, Öğretmenleri ve aileleri yetersizlik grupları, kaynaştırma ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı ( BEP )hakkında bilgilendirmek.
•        BEP hazırlama komisyonunda aktif görev almak ve görüşlerini bildirmek.
•        Kaynaştırma uygulamaları ve BEP ‘in yürütülüş aşamasında aksayan konularda görüşlerini bildirerek önlem alınmasını sağlamak.
•        Okul yönetimi, öğretmenler, öğrenciler ve aileler arasında koordinasyonu sağlamak.
•        Kaynaştırma öğrencilerinin gelişimini izlemek.

ÖĞRETMENLER

Kaynaştırmanın başarıya ulaşmasındaki en önemli etmenlerden biri özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırma ortamındaki eğitimini sağlayan sınıf öğretmeninin özellikleridir ( Thomas ve Smith 1985 ) kaynaştırma sınıf öğretmeni olacak öğretmenlerin sınıflarında kaynaştırma yapmaya istekli ve yetersizlikten etkilenmiş öğrenciyi kabul edici bir tutum içinde olmaları gerekmektedir. Öğretmen bazı özelliklere sahipse, kaynaştırma uygulamalarının başarıyla yürütebilmesi için önemli unsur tamamlanmış sayılabilmektedir.

Kaynaştırma uygulamalarında öğretmenlerin dikkat etmesi gereken hususlar:

• Değerlendirme ve program geliştirme çalışmalarında ekip içinde yer almalılar.
• Yetersizlikten etkilenmiş çocuk normal sınıfta da olsa , özel eğitim sınıfında da olsa yetersizlikten etkilenmiş çocuğun yararlanabileceği şekilde öneriler geliştirmeli ve uygulanmasını sağlamalıdır.
• Yetersizlikten etkilenmiş çocukların ailelerine danışmanlık yapmalı ve onlarla etkileşim içinde olmalıdır.
• Yetersizlikten etkilenmiş çocuklar için Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlamalıdır.
• Yetersizlikten etkilenmiş çocuklarda dahil olmak üzere sınıftaki tüm çocuklar için eşit eğitsel fırsatlar yaratmalıdır.

Sınıf öğretmeninin yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmesi, sınıf içinde uygulanacak kaynaştırma programının da başarısına büyük katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu konuda yapılan bir araştırma da kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmeninin özel eğitim öğretmeni ile birlikte çalışabilmek için dikkat etmesi gereken özelliklere değinmektedir.

Bu özellikler;

• Özel eğitim ve kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmenlerinin bir arada çalışmak için hazır olmaları:
• Öğrenciler için plan yapmada ve öğrencilerle çalışmada, öğrencilerin ailelerini ve diğer uzmanları dahil etmeye açık olmaları
• Sosyal ve kişisel gelişimin öğretilebileceğinin ve bunların akademik başarı kadar önemli olduğunun farkında olmaları

Kaynaştırmanın Başarıyla Uygulanabilmesi İçin Öğretmenlerle Gerçekleştirilebilecek Etkinlikler;

Kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesi, kaynaştırma uygulaması başlamadan önce ve başladıktan sonra yapılacak etkinliklere bağlıdır. Kaynaştırma başlamadan önce öğretmenlerin okullarında kaynaştırma yapılacak olduğunu bilmeleri gereklidir. Bu nedenle okul idaresi öğretmenleri kaynaştırma uygulamalarına hazırlamak için okulda aşağıdaki etkinliklere yer vermelidir:

• Öğretmenlerle düzenli toplantılar yapmalı.
• Öğretmenlere yalnız olmadıklarını belirtmeliler
• Öğretmenlerin kaynaştırma uygulamasının en önemli öğesi olduklarını belirtmeliler.
• Yetersizlik türleri ve özellikleri konusunda öğretmenlere bilgi vermemeliler.
• Davranış ve sınıf kontrolü konusunda öğretmenlere bilgi vermeliler.

Kaynaştırma öncesinde ve sırasında öğretmenlere yetersizlik türleri konusunda bilgi vermek, öğretmenlerin kaynaştırma öğrencilerini daha kolay anlamalarını ve kabullenmelerini sağlayabilir. Ayrıca, düzenli olarak gerçekleştirilecek olan toplantılarla öğretmenlere kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesi için kendilerine gereksinim olduğu ve diğer öğretmenlerin de kaynaştırma öğretmenlerinin sorunlarına benzer sorunlar yaşadığı anlatılmalıdır. Öğretmenlere sorunları olduğunda rehber öğretmenlerin ya da okulda görevlendirilecek olan özel eğitim öğretmeninin yardımcı olabileceği konusunda rahatlatıcı bilgi verilmeli ve öğretmenlerin deneyimlerini birbirleriyle paylaşmaları sağlanmalıdır. Öğretmenlere düzenlenecek toplantılarda konuşulabilecek konularla ilgili Allan ve Sproul şöyle bir sıralama yapmışlardır:

• Kaynaştırmayla ilgili düşünceniz nedir?
• Kaynaştırma işinizi nasıl etkiliyor
• Kaynaştırmada ne tür sorunlar yaşıyorsunuz
• Kaynaştırmanın güzel yanları neler?
• Kaynaştırmanın başarılı olabilmesi için sizce neler gerekli?
• Ne tür destek hizmetlere gereksiniminiz var?
• Kaynaştırmanın normal sınıftaki öğrencilere ne gibi yaraları olur?

NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN ÖĞRENCİLER

Başarılı bir kaynaştırma uygulamasının olabilmesi için gerekli bir başka unsur sınıftaki yetersizlikten etkilenmiş olmayan öğrencilerdir. Kaynaştırma uygulamasına ilişkin en güzel ve belki de en ilginç sonuç, yetersizlikten etkilenmiş olmayan öğrencilerin yetersizlikten etkilenmiş öğrencileri çok güzel kabullenmiş olmalarıdır. Kaynaştırmanın hedeflerinden birinin de yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere yetersizlikten etkilenmiş olmayan akranlarıyla etkileşim kurma ve yetersizlikten etkilenmiş olmayan akranları tarafından sosyal kabul görme fırsatı vermek olduğu düşünülecek olursa, bu amacın gerçekleştirilebilmesi için sınıf öğretmeninin sınıftaki yetersizlikten etkilenmiş olmayan öğrencileri, sınıflarına bir kaynaştırma öğrencisinin katılacağı fikrine hazırlaması gerekmektedir.

Özel gereksinimi olmayan çocuklar kaynaştırmanın başarılı olmasında önemli bir araçtır. Çünkü öğrenciler okulda öğrendiklerinin tümünü yalnızca öğretmen- öğrenci etkileşiminden öğrenmezler. Çocukların öğrendiklerinin önemli bir bölümü öğrenci-öğrenci etkileşimi yoluyla gerçekleşmektedir.

KAYNAŞTIRMANIN BAŞARIYLA UYGULANABİLMESİ İÇİN NORMAL ÖĞRENCİLERLE GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK ETKİNLİKLER

Kaynaştırma sırasında öğretmenin sınıf içindeki ve dışındaki en büyük desteği ve yardımcısı normal öğrenciler olacaktır. Normal öğrencileri kaynaştırmaya hazırlamak için sınıf öğretmeninin gerçekleştirebileceği etkinlikler şöyle sıralanabilmektedir:

• Normal sınıf öğrencileriyle toplantılar düzenlemek
• Özel gereksinimli bireyler ve özellikleri konusunda bilgilendirmek
• Kendilerini özel gereksinimli bireylerin yerine koymak ( simulasyon ) çalışmaları yapmak
• Sınıfa konuk konuşmacı çağırarak deneyimlerini anlatmasını sağlamak

Sınıf öğretmeni normal öğrencilerle yapacağı toplantıların kaynaştırma öğrencisi yokken yapılmasını sağlamalıdır. Normal öğrenciler önce sınıflarına kaynaştırma öğrencisi verileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Sınıf öğretmeninin sınıfa gelecek kaynaştırma öğrencisinin yetersizlik türünü bilmesi ve normal öğrencileri yetersizlik türü ve özellikleri konusunda bilgilendirmesi gerekmektedir. Böylece, öğretmenin olduğu gibi, normal öğrencilerin de kaynaştırma öğrencisini anlamaları ve kabul etmelerini kolaylaşacaktır. Ayrıca, sınıf öğretmenin normal öğrencilere kendilerini yetersizlikten etkilenmiş öğrencinin yerini koyma çalışmaları yaptırması da yaralı olabilecek etkinliklerdendir. Örneğin; kasılmaları olan öğrencilerin gereksinimlerini ve yaşadıkları zorlukları anlamalarını sağlamak amacıyla, öğrencilerin ellerine çorap giyerek yazı yazmalarını istemek ya da az gören öğrencilerin gereksinimlerin farkına varmaların sağlamak amacıyla tek gözlerini kapayarak düz bir çizgi üzerinde yürümelerini istemek, işitme yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin yaşadıkları zorlukları anlayabilmelerini sağlamak amacıyla kulaklarına pamuk tıkayarak kısık sesleri dinlemelerini istemek ya da zihin yetersizlikten etkilenmiş öğrencileri anlamada ve öğrenmede yaşadıkları güçlükleri anlamalarını sağlamak amacıyla çok teknik bir makaleyi çabukça okuyarak anladıklarını özetlemelerini istemek gibi etkinliklerle normal öğrencilerin kaynaştırma öğrencilerini anlamalarını sağlayabilir. Bu çalışmalar esnasında kaynaştırma öğrencisini acındırıcı ya da küçük düşürücü sözler söylememeye dikkat edilmelidir.

Sınıf öğretmeni normal öğrencilerle düzenleyeceği toplantılarla şu sorulara yer verebilir:

• Yetersizlikten etkilenmiş çocukları biliyor musunuz? Kaçınız biliyor?
• Hiç yetersizlikten etkilenmiş arkadaşınız var mı?
• Okulunuzda yetersizlikten etkilenmiş çocuklar var mı?
• Sınıfınızda yetersizlikten etkilenmiş çocuklar var mı?
• Sizce yetersizlik ne demek?
• Yetersizlikten etkilenmiş bireyle olan yaşantınızı anlatın. Ne yaptınız? Ne konuştunuz? Neler düşündünüz?
• Çoğu kişi sokakta, otobüste ya da başka bir yerde yetersizlikten etkilenmiş birini görünce ne yapar? Sen ne yaparsın?
• Yetersizlikten etkilenmiş bireyle beraberken neler hissedersin?
• Yetersizlikten etkilenmişlerin bize benzer yönleri nelerdir?
• Yetersizlikten etkilenmiş bir çocuğa nasıl yardım edebilirsiniz?
• Sınıfında yetersizlikten etkilenmiş bir çocuk olsaydı, yardım edebilmek için neler yapardın?

Toplantı sonunda:

•        Bugünkü tartışmadan neler öğrendiniz?
•        Aklınıza neler geldi?
•        Bir sonraki toplantıda söylediklerinizin ne kadarını gerçekleştirdiğinizi kontrol edelim.

Bu sorular kaynaştırma öğrencisi verilmesi planlanan bir sınıfta yapılacak ilk toplantının sorularıdır. Ancak sınıf öğretmeni su soruları kaynaştırma uygulamaya başladıktan sonrada uyarlayarak sorabilir

KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİ

Yetersizlikten etkilenmiş öğrencinin kaynaştırma uygulamasına hazırlanması ise, kaynaştırmanın başarılı bir şekilde yürütülmesinde çok önemli unsurlardan bir başkasıdır. Normal eğitim ve özel eğitim ortamları; öğretim düzeni, ders programları, öğretim yöntemleri, davranışsal beklentiler, fiziksel ortam ve öğrenci sosyalleşmesi bakımından birbirlerinden farklılık sergilemektedir. Bu nedenle eğer özel eğitim ortamından normal eğitim ortamına geçişin başarılı olması isteniyorsa, kaynaştırılan öğrenci, normal sınıfın davranışsal ve akademik gereklerine hazırlanmalıdır. Hazırlık sırasında bir dizi etkinliklerden yararlanılabilir. Bunlar arasında, normal sınıfta gerekli becerilerin kazandırılması ( örneğin, not tutma becerisinin öğretilmesi ) ya da uygulamalı davranış analizine dayalı sosyal beceri öğretimi vb. çalışmalar sayılabilmektedir. Kaynaştırma öğrencisinin sınıf içinde kabul görmemesinin en önemli nedenlerinden biri, sosyalleşme eksikliğidir. Bu nedenle de, kaynaştırma öğrencisine, kaynaştırmaya başlamadan önce, sosyalleşme ile ilgili etkinlikler düzenlenmelidir. Kaynaştırma başladığında da ilk haftalarda bir- iki normal gönüllü öğrenciyi kaynaştırma öğrencisiyle ilgili olarak görevlendirmek, alışmayı kolaylaştırabilir.

KAYNAŞTIRMANIN BAŞARIYLA UYGULANMASI İÇİN KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİSİYLE GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK ETKİNLİKLER

Tıpkı normal öğrencilerin kaynaştırmaya hazırlanması gerektiği gibi, kaynaştırma öğrencisinin de kaynaştırma öncesinde hazırlanması gerekmektedir. Bu hazırlıklar özel sınıf öğretmeni tarafından gerçekleştirilebilir. Kaynaştırma öğrencisinin kaynaştırmaya hazırlanması bireysel olabileceği gibi grup tartışması şeklinde de gerçekleştirilebilir. Grup tartışması yapmak, kaynaştırma öğrencisinin yalnız olmadığını hissetmesini, diğer çocuklarında kendisi gibi duygulara sahip olduğunu fark etmesini sağlayacaktır. Toplantılar sırasında özelliklede kaygılar, endişeler, korkular üzerinde durularak bunları aşmada kullanılabilecek öneriler geliştirmek gereklidir. Ayrıca, kaynaştırma öğrencilerine normal sınıfta kendilerinden beklenecek olan davranışlar ve uyulması gereken kurallar hakkında, kurallara uyulduğu ve uyulmadığı zaman olabilecekler hakkında bilgi vermek, kaynaştırmanın kolay ve başarılı uygulanmasını sağlayacaktır.

Kaynaştırma öğrencilerine kaynaştırmaya yerleştirilmeden önce yapılacak grup tartışmasında sorulabilecek sorular şöyle sıralanabilir.

• Bugün sizinle diğer sınıflarda yaşamla ilgili konuşmak ve sizin bununla ilgili duygu ve düşüncelerinizi almak istiyorum.
• Normal bir sınıfta bulunmuş muydunuz? Bulunmayan var mı?
• Orayı sevdiniz mi? Sevmeyen var mı?
• Tekrar normal sınıfa gitmek ister misiniz?
• Normal sınıfta arkadaşınız var mı?
• Normal sınıf nasıldı?
• Normal sınıfta neler yaptınız?
• Oradaki çocukların davranışları arkadaşça mıydı? ( Allan ve Sproul, 1985)

Bu sorular çeşitlendirilerek bireysel öğrencilere de yöneltilebilir.

KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİNİN AİLELERİ

Kaynaştırma programının uygulamaya başlamasıyla birlikte bu ailelerinin de ele alınması gerektiği bir kat daha önem kazanmıştır. Çocuklarını en iyi tanıyan kişiler olarak ve onlarla ilgili her konuda karar verme yetkisine birinci derecede sahip olan ebeveynleri, eğitimle ilgili işlerin dışında tutmak olanaksız görünmektedir. Özel eğitim gerektiren çocukların aileleri de çocukları hakkında olumlu sözler duymak isterler. Oysa okul tarafından sürekli çocuklarının olumsuz davranışlar için çağrıldıkları ve olumsuz yönlerini dinledikleri için okulla iletişime geçmek istemezler. Bu bakımdan eğitimcilerin, ailelerin kaynaştırma programlarına yaklaşımını, düşüncelerini ve endişelerini bilmesi gerekli önlemlerin alınması açısından büyük bir önem taşımaktadır. Aileler kaynaştırma uygulamalarında son derece güçlü destekçiler olabilirler. Bazı aileler çocuklarının kaynaştırılması için çok istekli olabilirlerken, bazı aileler kaynaştırma konusunda çeşitli çekincelere sahip olabilirler. Ailenin kaynaştırmaya istekli olması kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesinde son derece önemli bir rol oynamaktadır. Böylece öğretmenin aileye yardımcı olarak kullanılması kolaylaşmaktadır. Eğer aile kaynaştırmanın yararına inanmıyorsa, öğretmenin aileden yardım alma olasılığı düşecektir.

Kaynaştırmanın Başarıyla Uygulanması İçin Kaynaştırma Öğrencilerinin Aileleriyle Gerçekleştirilebilecek Etkinlikler

• Ailelerle düzenli toplantılar yapmak,
• Ailelerle bilgilendirici konuşmalar, seminerler düzenlemek
• Her aşamada aileyi de işe katmak
• Çocuğundaki gelişmeleri aileyle paylaşmak

Yapılacak toplantılarla ailelere yalnız olmadıkları, kendilerine benzer özellikte ailelerin olduğu anlatılmalıdır. Toplantılar sırasında ailelerle çocuklarının sosyalleşmesindeki anahtar kişiler oldukları açıklanmalıdır. Hiç kimsenin çocuğu ailesi kadar iyi tanımayacakları ve gereksinimlerini ailesi kadar iyi bilemeyeceği vurgulanmalıdır. Ayrıca aileye, eğer aile ve okulun çocukla ilgili beklentileri birbiriyle tutarlı olursa başarılı ve etkili olunabileceği; ayrıca, birlikte çalışmanın önemi açıklanmalıdır.

Kaynaştırma öğrencilerinin aileleri için bilgilendirici konuşmalar ve seminerler düzenlemek, ailelerin beklentilerini gerçekçi düzeyde tutmalarını, gelişmeleri fark edebilmelerine yardımcı olabileceklerini bilmelerini sağlayacaktır. Bu toplantıların normal öğrencilerin ailelerinin katılmalarını da sağlanabilir