ENGELLİ BİREYLERİN SOSYO-KÜLTÜREL YAŞAMLARI ARAŞTIRMASI...

ANTALYA İLİNDE YAŞAYAN BEDENSEL ENGELLİ ve GÖRME ENGELLİ BİREYLERİN SOSYO-KÜLTÜREL YAŞAMLARI ARAŞTIRMASI, "ÇOCUKLARA ENGEL YOK" PROJESİ POLİTİKA ÖNERİLERİ ve SONUÇ RAPORU KİTABI...

 

    Ülkelerin gelişmişlik düzeyinin belirlenmesinde en önemli ölçütlerden biri de o ülkedeki engelli bireylerin sosyal yaşamda yer almalarının hangi düzeyde olduğudur. Engelliler, yaşadıkları toplumda birçok olumsuzlukla karşılaşabilmekte bu olumsuzluklar sosyal hayata katılımda karşılaşılan fiziksel eksikliklerden toplumsal tutum ve davranışlara kadar uzun bir çizgi oluşturabilmektedir.

Bu kitap temel olarak Antalya’da ikamet eden 15 yaş altı çocukların eğitim ve sosyal katılım süreçlerinde karşı karşıya kaldığı problemlerin tespiti, bu problemlerle kendilerinin ve ailelerinin mücadele yöntemlerinin değerlendirilmesi ve elde edilen sonuçlara göre politika uygulayıcılara referans olabilecek bir yayın olması nedeniyle önem arz etmektedir.

Bu kitap ve yapılan araştırma ANTALYA'da yaşayan 15 yaş altı Görme Engelli ve Bedensel  Engelli bireylerin ve bu bireylere refakat eden/bakımını üstlenen kişilerin sosyo-kültürel yaşantılarının ne boyutta olduğu ve karşılaştıkları zorluklarla ilgili görüşlerinin ortaya konulması amacı ile hazırlanmıştır. Engelli bireyler için sinema, konser, alışveriş, spor alanları gibi yerlerde fiziksel düzenlemelerin arttırılması ve bu bireylerin ulaşımlarının sağlanması engelli bireylerin sosyal hayata katılımını arttıracak etkenlerdendir. Bunun yanında engellilere yönelik tutumların pozitif yönde değiştirilmesi bile engelli bireylerin sosyal ortamlarda daha rahat olmalarına yol açacak ve onları rahatlatacaktır. Bu çalışmanın sonuçları incelendiğinde engelli bireylerin ve bu bireylere refakat eden/bakımını üstlenen kişilerin genel isteklerinin de bu yönde olduğu görülmektedir. Sonuçlar detaylı olarak incelendiğinde engelli bireyler için yürütülecek projelerde ya da onlara verilecek hizmetlerde neler yapılması gerektiği görülebilir. Sonuçlar engellilere yönelik hizmet sunan kamu kuruluşları, belediyeler, hastaneler ve özel kuruluşlar için rehber olması dileklerimizle...

 

Bunun yanında kitapta yer alan veriler ileri araştırmalara ve bilimsel çalışmalara kaynak olma niteliğindedir...

 

Alanımızda çalışan tüm arkadaşlara ve ailelerimize faydalı olması dileklerimizle...

 

Not:

• Toplumsal tutumları pozitif hale getirmek amacıyla artık alanyazında da olduğu üzere "Engelli" terimi yerine tüm çalışmalarımızda " Yetersizlikten Etkilenmiş Birey" tanımını kullanmayı tercih etmekteyiz. Ancak bu kitap da proje adının "Çocuklara Engel Yok" olması ve ilgililerin talebi üzerine " Engelli" terimi kullanılmıştır.
• Kitapta yer alan Engelsiz bireylerin engelli bireylere yönelik tutumları ile ilgili bulgular bölümünün detaylı incelenmesinin yararlı olacağını düşünmekteyiz.

 

Saygılarımızla...

 

Uğur KAYA

 

ARAŞTIRMANIN TEMEL AMACI

Antalya’da ikamet eden 9-15 yaş arası bedensel engelli ve görme engelli, bireylerin ve bu bireylere refakat eden/bakımını üstlenen kişilerin eğitim, sağlık ve sosyal yaşama katılım düzeyleri ve karşı karşıya kaldığı problemlerin tespiti, çözümü ile ilgili kuruluşların dikkatinin çekilmesi, öneriler sunulmasıdır. Bu çalışmanın sonunda elde edilen veriler sosyokültürel göstergeleri ve genel sosyal yaşam aktivitelerinin gerçekleştirilebilme düzeylerini içermektedir.

ÖZET

 

ENGELLİ BİREYLER İLE İLGİLİ BULGULARIN ÖZETİ

 

•        CİNSİYET DAĞILIMI: 142 birey kadın (%36.8) ve 244 birey erkektir (%63.2). Araştırmada cinsiyet değişkeni dikkate alınmamıştır.

•        ENGEL GRUBU DAĞILIMI: 54 birey (%14) Görme Engelli, 326 birey (%84.5) Bedensel Engelli, 6 birey (%1.6) Görme ve Bedensel Engellidir.

•        YAŞADIKLARI YER: 18 birey Döşemealtı (%4.7), 101 birey Kepez (%18.4), 128 birey Konyaaltı (%30.6), 133 birey Muratpaşa (%44.8) 6 birey Diğer (%1.6) ilçelerde ikamet ettiklerini belirtmişlerdir.

•        YAŞADIKLARI EVİN GEÇİMİ: 37 birey yaşadıkları evin geçimini annenin (%9.6), 228 birey yaşadıkları evin geçimini babanın (%59.1), 34 birey yaşadıkları evin geçimini anne ve babanın birlikte sağladığını (%8.8), 87 birey ise sürekli sosyal yardım ile geçindiklerini (%22.5),  belirtmişlerdir.

•        SİNEMAYA GİTME: 210 birey sinemaya gittiklerini (%54.4), 176 birey sinemaya gitmediklerini (%45.6), belirtmişlerdir.

•        SİNEMAYA GİTMEME NEDENLERİ: 16 birey yüksek fiyatlar nedeniyle (%9.1), 6 birey ailenin onaylamaması nedeniyle (%3.4), 45 birey uzaklık-ulaşım problemleri nedeniyle (%25.6), 6 birey aile-refakatçinin eşlik etmemesi nedeniyle (%3.4), 76 birey fiziksel ortam uygunsuzluğu nedeniyle (%43.2), 27 birey olumsuz davranışlar nedeniyle (%15.3) sinemaya gitmediklerini belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 24 birey fiyat düzenlemesi yapılmasının (%6.2), 73 birey ailenin bilgilendirilmesinin (%18.9), 106 birey ulaşım desteği sağlanmasının (%27.5), 36 birey aile-refakatçinin eşlik etmesi için fiyat düzenlemesi yapılmasının (%9.3), 99 birey fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%25.6), 48 birey toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%12.4) sinemaya gitmelerini kolaylaştıracağı ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        KONSERE GİTME: 99 birey konsere gittiklerini (%25.6), 287 birey konsere gitmediklerini (%74.4), belirtmişlerdir.

•        KONSERE GİTMEME NEDENLERİ: 24 birey yüksek fiyatlar nedeniyle (%8.4), 19 birey ailenin onaylamaması nedeniyle (%6.6), 30 birey uzaklık-ulaşım problemleri nedeniyle (%10.5), 24 birey aile-refakatçinin eşlik etmemesi nedeniyle (%8.4), 118 birey fiziksel ortam uygunsuzluğu nedeniyle (%41.1), 72 birey olumsuz davranışlar nedeniyle (%25.1) konsere gitmediklerini belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 93 birey fiyat düzenlemesi yapılmasının (%24.1), 55 birey ailenin bilgilendirilmesinin (%14.2), 56 birey ulaşım desteği sağlanmasının (%9.3), 118 birey fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%30.6), 84 birey toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%21.8) konsere gitmelerini kolaylaştıracağı ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        SPOR YAPMA: 170 birey spor yaptıklarını (%44.0), 216 birey spor yapmadıklarını (%56.0), belirtmişlerdir.

•        SPOR YAPMAMA NEDENLERİ: 56 birey bina ile ilgili fiziksel engeller nedeniyle (%25.9), 12 birey olumsuz toplumsal tutumlar nedeniyle (%5.6), 48 birey özel seansların oluşturulmaması nedeniyle (%22.2), 22 birey spor gereçlerinin pahalı olması nedeniyle (%10.2), 78 birey tesis kullanım ücretlerinin yüksekliği nedeniyle (%36.1) spor yapmadıklarını belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 269 birey fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%69.7), 105 birey ailenin bilgilendirilmesinin (%27.2), 12 birey toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%3.1) spor yapmalarını kolaylaştıracağı ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        ALIŞVERİŞ YAPMA: 320 birey kendisi için alış veriş yaptıklarını (%82.9), 66 birey kendisi için alış veriş yapmadıklarını (%17.1), belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 175 birey fiyat düzenlemesi yapılmasının (%45.3), 205 birey hizmet sağlayıcıların bilgilendirilmesinin (%53.1), 6 birey ulaşım desteği sağlanmasının (%1.6), kendileri için alışveriş yaparken daha rahat olmalarını sağlayacağı ya da alışveriş yapma sıklığını arttıracağını belirtmişlerdir.

•        KURULUŞLARDAN DESTEK ALMA: 192 birey destek aldığını (%78.7), 52 birey destek almadığını (%21.3), belirtmişler, 142 birey bu soruya cevap vermemiştir.

•        DİĞER SÜREKLİ SAĞLIK SORUNU: 108 birey engel durumundan başka sürekli sağlık sorunu olduğunu (%28.0), 278 birey engel durumundan başka sürekli sağlık sorunu olmadığını (%72.0), belirtmişlerdir.

•        EVDE SAĞLIK HİZMETİ ALABİLME: 72 birey evde düzenli sağlık hizmeti aldığını (%18.7), 314 birey evde düzenli sağlık hizmeti almadığını (%81.3), belirtmişlerdir.

•        SAĞLIK KURULUŞLARINA ULAŞIM: 138 birey kendi aracıyla (%35.8), 160 birey toplu taşım ile (%41.5), 81 birey yakınlarımın yardımı ile (%21.0), 7 birey ambulans ile (%1.8) sağlık kuruluşlarına ulaştıklarını belirtmişlerdir.

•        SÜREKLİ KONTROL VE TEDAVİ: 277 birey engeli ile ilgili sürekli kontrol- tedavi gördüğünü (%71.8), 109 birey engeli ile ilgili sürekli kontrol- tedavi görmediğini (%28.2), belirtmişlerdir.

•        TEDAVİDE EKONOMİK GÜÇLÜK: 182 birey tedavilerinde ekonomik güçlükler çektiklerini (%47.2), 57 birey tedavilerinde ekonomik güçlükler çekmediklerini (%14.8), 147 birey tedavilerinde bazen ekonomik güçlükler çektiklerini(38.1) belirtmişlerdir.
•        AMBULANS HİZMETİNDEN FAYDALANMA: 48 birey ambulans hizmeti aldığını (%12.4), 338 birey ambulans hizmeti almadığını (%87.6), belirtmişlerdir.

•        BEP HİZMETİ: 238 birey eğitim aldıkları/eğitimlerini tamamladıkları okullarda kendileri için bep uygulaması yapıldığını (%61.7), 148 birey eğitim aldıkları/eğitimlerini tamamladıkları okullarda onlar için bep uygulaması yapılmadığını (%38.3), belirtmişlerdir.

•        MESLEĞE YÖNLENDİRME: 103 birey almış/almakta oldukları eğitimin onları mesleğe yönlendirdiğini (%26.7), 283 birey almış/almakta oldukları eğitimin onları mesleğe yönlendirmediğini (%73.3), belirtmişlerdir.

•        OKULDA FİZİKSEL DÜZENLEME: 141 birey eğitim aldıkları okullarda kendileri için fiziksel düzenlemeler yapıldığını (%45.8), 167 birey eğitim aldıkları okullarda kendileri için fiziksel düzenlemeler yapılmadığını (%73.3), belirtmişlerdir.

•        OKULDA SOSYAL FAALİYETLERE KATILIM: 128 birey eğitim aldıkları okullarda eğitim aldıkları sosyal faaliyetlere katıldığını (%41.6), 180 birey eğitim aldıkları okullarda ki sosyal faaliyetlere katılmadıklarını (%58.4), belirtmişlerdir.

•        OKULUN TOPLUMSAL BECERİLERİN ARTMASINA ETKİSİ: 295 birey almış/almakta oldukları eğitimin onların toplumsal uyum becerilerinin artmasında etkili olduğunu (%76.4), 91 birey almış/almakta oldukları eğitimin onların toplumsal uyum becerilerinin artmasında etkili olmadığını (%23.6), belirtmişlerdir.

•        OKULDA DİĞER ÖĞRENCİLERİN TUTUMLARI: 187 birey eğitim aldıkları okullarındaki diğer öğrencilerin onlara karşı tutumlarının pozitif olduğunu (%60.7), 121 birey eğitim aldıkları okullarındaki diğer öğrencilerin onlara karşı tutumlarının pozitif olmadığını (%39.3), belirtmişlerdir.

•        OKULDA ÖĞRETMENLERİN TUTUMLARI: 198 birey eğitim aldıkları okullarındaki öğretmenlerin onlara karşı tutumlarının pozitif olduğunu (%64.3), 110 birey eğitim aldıkları okullarındaki öğretmenlerin onlara karşı tutumlarının pozitif olmadığını (%35.7), belirtmişlerdir.

 

ENGELLİ BİREYLERE REFAKAT EDEN/ BAKIMINI ÜSTLENEN KİŞİLER İLE İLGİLİ BULGULARIN ÖZETİ

 

•        CİNSİYET DAĞILIMI: 305 (%79.0) tanesi kadın (%79.0) ve 81 tanesi (%21.0) erkektir. Araştırmada cinsiyet değişkeni dikkate alınmamıştır.

•        EĞİTİM DÜZEYİ: 156 kişi ilkokul mezunu olduğunu (%40.4), 164 kişi orta öğretim ya da lise mezunu olduğunu (%42.5), 42 kişi üniversite ya da lisansüstü mezunu (%10.9), olduklarını 24 kişi herhangi bir eğitimi olmadığını belirtmişlerdir.

•        MESLEK DAĞILIMI: 287 kişi Ev Hanımı (%74.4), 32 kişi Serbest Meslek sahibi (%8.3), 8 kişi Kamu Görevlisi (%2.1), olduklarını belirtmiş, 59 kişi ise (%15.3) Diğer seçeneğini işaretlemişlerdir.

•        AYLIK GELİR DÜZEYİ: 137 kişi 1000tlaltı (%35.5), 150 kişi 1000-1499tl arası (%38.9), 25 kişi 1500-1999tl arası (%6.5), 24 kişi 2000-2499tl arası (%6.2), 41 kişi 2500-2999tl arası (%10.6), 9 kişi ise 3000tlüstü (%2.3) aylık geliri olduğunu belirtmiştir.

•        İKAMETGAH SAHİPLİĞİ: 157 kişi ikamet ettikleri evin kendi evleri olduğunu (%40.7), 221 kişi ikamet ettikleri evin kira olduğunu (%57.3), 8 kişi ikamet ettikleri evin büyük ailenin yanında ortak yaşam olduğunu belirtmiştir.

•        KİRA DÜZEYİ: 24 kişi ödediği kira miktarının 300tlaltı (%10.5),164 kişi ödediği kira miktarının 300-500tl arası (%71.6), 32 kişi ödediği kira miktarının 500-700tl arası (%14.0), 9 kişi ödediği kira miktarının 700-900tl arası olduğunu belirtmiştir.

•        OTOMOBİL SAHİPLİĞİ DURUMU: 182 kişi otomobil sahibi olduklarını (%47.2), 204 kişi otomobil sahibi olmadıklarını (%52.8) belirtmiştir.

•        OTOMOBİL ENGELLİ UYUMLULUK DURUMU: 75 kişi otomobillerinin engelli uyumlu olduğunu  (%41.2), 107 kişi otomobillerinin engelli uyumlu olmadığını (%58.8) belirtmiştir.

•        DESTEK OLDUKLARI ENGELLİ BİREYLE SİNEMAYA GİTMEME NEDENLERİ: 43 kişi yüksek fiyatlar nedeniyle (%16.9), 12 kişi ailenin onaylamaması nedeniyle (%4.7), 75 kişi uzaklık-ulaşım problemleri nedeniyle (%29.5), 17 kişi engelli bireyin sosyal uyumsuzluğu nedeniyle (%6.7), 51 birey fiziksel ortam uygunsuzluğu nedeniyle (%20.1), 56 birey olumsuz davranışlar nedeniyle (%22.0) destek oldukları engelli bireyle sinemaya gitmediklerini belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 118 kişi fiyat düzenlemesi yapılmasının (%30.6), 23 kişi ailenin bilgilendirilmesinin (%6.0), 34 kişi ulaşım desteği sağlanmasının (%8.8), 51 kişi aile-refakatçinin eşlik etmesi için fiyat düzenlemesi yapılmasının (%13.2), 65 kişi fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%16.8), 83 kişi toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%21.5), 12 kişiengelli bireyin teşvik edilmesi için psikosasyal destek sağlanmasını (%3.1), destek oldukları engelli bireyle sinemaya gitmelerini kolaylaştıracağı ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        KONSERE GİTMEME NEDENLERİ: 84 kişi yüksek fiyatlar nedeniyle (%23.8), 55 kişi uzaklık-ulaşım problemleri nedeniyle (%15.6), 15 kişi engelli bireyin isteksizliği nedeniyle (%4.2), 71 birey fiziksel ortam uygunsuzluğu nedeniyle (%20.1), 128 birey olumsuz davranışlar nedeniyle (%36.3) destek oldukları engelli bireyle konsere gitmediklerini belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI: 124 kişi fiyat düzenlemesi yapılmasının (%32.1), 15 kişi ailenin bilgilendirilmesinin (%3.9), 86 kişi ulaşım desteği sağlanmasının (%22.3), 6 kişi aile-refakatçinin eşlik etmesi için fiyat düzenlemesi yapılmasının (%1.6), 44 kişi fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%11.4), 96 kişi toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%24.9), 15 kişiengelli bireyin teşvik edilmesi için psikosasyal destek sağlanması (%3.9) nın destek oldukları engelli bireyle konsere gitmelerini kolaylaştıracağını ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI(SPOR): 123 kişi fiyat düzenlemesi yapılmasının (%31.9), 82 kişi ulaşım desteği sağlanmasının (%21.2), 75 kişi fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%19.4), 106 kişi toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%27.5), destek oldukları engelli bireyin spor yapmasını kolaylaştıracağı ya da arttıracağını belirtmişlerdir.

•        NELER YAPILMALI(ALIŞVERİŞ): 125 kişi fiyat düzenlemesi yapılmasının (%32.4), 55 kişi hizmet sağlayıcıların bilgilendirilmesinin (%14.2), 40 kişi ulaşım desteği sağlanmasının (%10.4), 117 kişi fiziksel ortam düzenlemesi yapılmasının (%30.3), 49 kişi toplumsal bilginin geliştirilmesinin (%12.7), destek oldukları engelli birey ile alışveriş yaparken daha rahat olmalarını sağlayacağı ya da alışveriş yapma sıklığını arttıracağını belirtmişlerdir.

 

ENGELSİZ BİREYLERİN ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK TUTUMLARI İLE İLGİLİ BULGULARIN ÖZETİ

•        CİNSİYET DAĞILIMI: Araştırmanın örnekleminde yer alan 100 engelsiz bireyden 50 birey kadın (%50.0) ve 50 birey erkektir.(%50.0)

•        EĞİTİM DÜZEYİ: Araştırmanın örnekleminde yer alan 100 engelsiz bireyden 13 birey İlkokul (%13.0), 7 birey Ortaokul (%7.0), 23 birey Lise (%23.0), 49 birey Üniversite (%49.0), 8 birey Lisans Üstü (%8.0), mezunudur.

•        MESLEK DAĞILIMI: Araştırmanın örnekleminde yer alan 100 engelsiz bireyden 20 birey kamuda görev yaptığını (%20.0), 31 birey özel sektörde görev yaptığını (%31.0), 30 birey esnaf olduğunu (%30.0), 19 birey işsiz olduğunu (%19.0) belirtmiştir.

•        ENGELLİ KİŞİLERİN ÇOĞU KENDİLERİ İÇİN ÜZÜLÜRLER: 86 birey Katılıyorum (%86), 14 birey Katılmıyorum (%14), biçiminde görüş belirtmiştir.

•        ENGELLİ İNSANLARIN ÖZEL TOPLULUKLARDA YAŞAMALARI VE ÇALIŞMALARI ONLAR İÇİN İYİ OLURDU: 76 birey Katılıyorum (%76.0), 24 birey Katılmıyorum (%24.0), biçiminde görüş belirtmiştir.

•        ENGELLİ KİŞİLERİN, ENGELLİ OLMAYAN KİŞİLERLE AYNI STANDARTLARA ULAŞMALARI BEKLENMEMELİDİR: 76birey Katılıyorum (%76), 24 birey Katılmıyorum (%24), biçiminde görüş belirtmiştir.

•        ENGELLİ KİŞİLERİN NORMAL YAŞAM SÜRDÜRMESİ HEMEN HEMEN OLANAKSIZDIR: 66 birey Katılıyorum (%66), 34 birey Katılmıyorum (%34.0) biçiminde görüş belirtmiştir.

•        ENGELLİ KİŞİLERDEN ÇOK ŞEY BEKLEMEMEK GEREKİR: 70 birey Katılıyorum (%70.0), 30 birey Katılmıyorum (%30.0), biçiminde görüş belirtmiştir.

 

Kitabın Tamamını BURAYA TIKLAYARAK  kayıt edebilirsiniz.

Kitabı Online Okumak İçin Aşağıdaki Uygulamayı Tıklayınız.