İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

 

      İşitme engelli çocukların eğitiminde, bilgi ve beceri öğretiminin mümkün olduğunca görsel araçlarla desteklenmesi, eğitim ortamlarının düzenlenmesi ve akran etkileşimine imkan sağlanması oldukça etkilidir. Ayrıca yaşayarak öğrenmenin, öğrenilenlerin kalıcılığındaki önemi düşünüldüğünde, uygulamaya dayalı aktif öğrenmenin işitme engellilerin eğitimindeki önemi oldukça dikkat çekicidir.

 

ORTAM DÜZENLEMESİ

      İşitme engelli çocukların eğitiminde eğitim ortamlarının düzenlenmesi öğretim sürecini olumlu yönde etkileyecektir. Öğrencinin işitme cihazı, ısıtma ve havalandırma sistemlerinin sesleri eşya taşıma, sandalye ve sıra gıcırtısı, dışarıdan gelen trafik gürültüsü gibi arka plandaki sesler dahil tüm sesleri yükseltir.Bu durum öğrencinin dikkatini dağıtarak sesleri ayırt etmesini güçleştirecektir.

      Eğitim ve öğretimin etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için sınıf yalıtımının yapılmış olması önemlidir. Bunun için:

  • Zeminin halı ile kaplanması,
  • Zemin halı ile kaplanamıyorsa, masa ve sandalyelerin ayaklarına sesi önleyici herhangi bir malzemenin yapıştırılması,
  • Duvarların strafor ya da başka bir malzeme ile kaplanması,
  • Camlarla ilgili ses yalıtımının yapılması,
  • Kapı ve pencerelerin sık sık yağlanması,
  • Isıtma ve havalandırma sistemlerinin sessiz olarak çalışmasının sağlanması gerekir.
  • Öğrencilerin birbirlerini ve öğretmeni rahatça görebilecekleri şekilde oturmaları sağlanmalıdır.

Eğer bu oturma ortamı sağlanamıyorsa işitme engelli çocuğun öğretmenini görebileceği, konuşmasını rahatça takip edebileceği bir yere oturtulması gereklidir.

  • Sınıf içindeki ışıklandırma yeterli olmalı ve öğretmenin yüzünü gölgede bırakmamalıdır.Öğrenci öğretmenin yüzünü ve tahtada yazılanları net olarak görebilmelidir.

 

MATERYAL KULLANIMI

      Öğrenme ortamında değişik materyallerin (oyuncak, pratik günlük nesneler, doğal malzemeler, artık materyaller vb.) bulunması ve öğretimde görsel destek sağlayacak araç ve gerecin ( grafik, video, slayt, televizyon, bilgisayar, sıralama kartları, haritalar, resimler) kullanılması işitme engelli çocukların eğitimlerinde iyi sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Eğitim ortamında öğrenciler bu materyalleri kullanma konusunda teşvik edilmeli, gerçek deneyimlerle öğrenmeleri desteklenmelidir. Bir materyali değişik şekillerde kullanabilme fırsatı, işitme engelli öğrencilerin değişik deneyimler yaşamalarını sağlarken yaratıcılıklarının gelişimine ve yeni kavramlar kazanmalarına olanak sağlayacaktır. Böylece öğrenciler, kendi sözcükleriyle ifade ederek dili kullanma fırsatı bulabileceklerdir.

       Mümkün olduğunca ölçüde tepegöz veya benzeri sunum araç gereçlerinin kullanımı, işitme engelli çocuğun hem yazılanları okuyup, hem de öğretmeni takip etmesini kolaylaştıracaktır. Tepegöz vb. araç ve gerecin bulunmadığı ortamlarda, anlatılacak konunun ana hatlarının, öğrencilerin görebileceği büyüklükte bir fon kartonuna veya tahtaya yazılması işitme engelli çocuk açısından kolaylık sağlayacaktır.

 

UYGULAMAYA DAYALI ÖĞRENME

      İşitme engelli çocukların eğitiminde yaparak yaşayarak öğrenme öğrenilenlerin kalıcılığını sağlayacaktır. İşitme engelli öğrencilerin işitme engeli nedeni ile dikkatleri çabuk dağılabilir. Bu nedenle derse ilgilerini canlı tutabilmek, aktif katılımlarını sağlamak gereklidir. Bilgi aktarımlarında yalnızca sözel ifadeler kullanmak yerine, görsel materyal ile birlikte eğitsel yaşantı ortamları hazırlanmalıdır. İşitme engelli çocukların yaşayarak, görerek edindiği bu yaşantıya ve uygulamaya yönelik deneyimler, onların kavram ve dil edinimini kolaylaştıracak, öğrenmeyi kalıcı kıldığı gibi eğlenceli hale getirecektir.

  • Bir tarih olayının veya bir hikayenin işlenişinde drama yönteminin kullanılması,
  • Öğretimin deneylerle desteklenmesi,
  • Planlanan gezilerin sınıf içinde işlenen konulara paralel olması,
  • Öğrencileri soru sormaya teşvik eden etkinliklerin planlanması,
  • Fırsat eğitiminden yararlanılması,

     Uygulama ve yaşantıya dayalı öğrenmeye verilebilecek örneklerdir.

 

AKRAN ETKİLEŞİMİ VE İŞBİRLİKÇİ ÖĞRENME

     Akran etkileşimine imkan sağlanması gereklidir. Öğretim sürecinde, öğrencilerin birbirleri ile etkileşime girerek, gerektiğinde birbirlerini model almaları sağlanarak, birlikte çalışabilmeleri için fırsat yaratılması, akran etkileşiminde önemlidir. Farklı seviyedeki öğrencilerin bir araya getirilerek küçük çalışma gruplarının oluşturulması da işbirlikçi öğrenmede esastır.

     İşbirlikçi öğrenme ve akran desteği için ;

  • Çalışma grupları oluşturulurken farklı özellik ve düzeydeki öğrencilerin bir araya getirilmesine dikkat edilmesi,
  • Gruptaki her çocuğun kendi görevini ve sorumluluğunu bilmesi,
  • Grup çalışmasının sonucunda, her öğrencinin etkin rol almasının sağlanması,
  • Farklı düzeydeki öğrencilerin yan yana oturmasına dikkat edilmesi gereklidir. Böylece öğrenciler akademik ve sosyal alanlarda birbirlerine destek olacak, öğretmenin sınıf kontrolü kolaylaşacaktır.

 

İŞİTME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN KARŞILAŞABİLECEĞİ ZOR DURUMLAR VE ALINABİLECEK ÖNLEMLER

  • İşitme engelli öğrencilerin sözel yönergeleri yanlış anlaması sık rastlanabilen bir durumdur. Yönergelerin tahtaya yazılması, yanlış anlamayı öğrenecektir. O gün yapılacakların tahtaya ya da bir panoya yazılması da öğrenciye yardımcı olmak açısından yararlı bir yoldur.
  • Öğrenciler, öğretmeni dinlerken ya da izlerken aynı anda konuyu tahtadan ya da kitaptan takip edemeyebilirler. Bu nedenle konu ile ilgili önemli noktaları kaçırabilirler. Bu açıdan, öncelikle öğrencilerin öğretmeni takip etmesi sağlanmalıdır. Kaynaştırma sınıflarında ise, öğrencinin bir ya da iki arkadaşı, sırayla ders notlarını onula paylaşması konusunda organize edilebilir.
  • Eğer ders yüksek sesle okunarak işleniyorsa işitme engelli öğrenci için okuyan kişinin yerini tayin etmek ve metni takip etmek zor olacaktır. Okumaya başlamadan önce okunan metin ve metni okuyan kişinin öğrenciye gösterilmesi yararlı olacaktır.
  • Dersler işlenirken kullanılan makine türü ders araç gereçlerinden çıkan gürültü öğrencilerin, öğretmenin sesini ayırt etmesini engeller. Ayrıca bu tür cihazların kullanıldığı ortamların karanlık olması öğrencilerin dudaktan okumasını engelleyecektir. Bu nedenle, eğitim ortamlarının düzenlenmesinde ve kullanılacak araç gerecin seçiminde, işitme engelli çocukların özelliklerin dikkate alınması uygun olacaktır.
  • Yeni bir konuya geçildiğinde, konunun işitme engelli öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılabilmesi için öğretilecek yeni sözcüklerin ve ilgili terimlerin, konunun zorluk derecesine göre tahtaya yazılması yararlı olacaktır.
  • İşitme engelli öğrenciler sözcük ve kavram dağarcıklarının yetersizliği nedeniyle bazı ders konularını okuyup anlamada zorlanabilirler. Bu nedenle ders konularını içeren anlatımlar öğretmen tarafından yalınlaştırılmalıdır. Gerektiğinde önemli görülen yerlerin altları çizilerek öğrencilerden sadece bu kısımları okumaları istenmelidir.
  • İşitme engelli öğrencilerin öğrendiklerini çabuk unuttukları gözlenmektedir. Bu nedenle derslerin işlenişinde konu tekrarlarına ağırlık verilmelidir.
  • İşitme engelli öğrencilerin kapasitelerinin en iyi şekilde kullanabilmeleri için öğrenciyi farklı gelişim ve disiplin alanlarında değerlendirerek uygun eğitim planları yapılmalıdır.

 

 

İŞİTME ENGELLİ ÖĞRENCİLERLE İLETİŞİM KURARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

 

  • Öğrenciler konuşurken göz hizasına gelecek şekilde ayakta durun veya oturun.
  • Konuşurken, ders anlatırken sınıfta dolaşmayın.
  • Tahtada yazı yazarken konuşmayın.
  • Çok yüksek sesle veya fısıldayarak konuşmayın, ses tonunuzun normal olmasına dikkat edin.
  • Konuşurken başka yönlere bakmayın.
  • Konuşurken anlaşılır ve kısa cümleler kurun.
  • Konunun açık ve anlaşılır olduğundan emin olun.
  • Konuşurken cümlelerinizi eksik bırakmayın, tamamlayın.
  • Konuştuğunuzda ortamın çok gürültülü olmamasına dikkat edin.
  • Konuşurken ağzınızı elle veya kâğıt gibi herhangi bir şeyle kapatmayın.
  • Konuşurken yüzünüzün öğrencilere dönük olmasına dikkat edin.
  • Öğrencilerle konuşurken aranızdaki mesafenin çok uzak veya çok yakın olmamasına dikkat edin.
  • Işığın yüzünüze doğru gelmesine dikkat edin, karanlık bir ortamda öğrencilerin sizin yüzünüzü görmesi ve anlattıklarınızı takip etmesi zorlaşacaktır.
  • Konuşurken kullandığınız jest ve mimiklerinizin abartılı olmamasına dikkat edin.
  • Konuşurken dikkat dağıtıcı vücut hareketlerinden kaçının.
  • Öğrencilerin her türlü etkinliğe katılımını sağlayın.
  • Günlük programlarınızı düzenli olarak uygulayın, işitme engelli öğrenciler, gün içerisinde ne yapacaklarını bilirlerse kendilerini daha güvende hissederler.
  • Bazı işitme engelli öğrenciler, garip gelen sesler çıkarabilirler. Kendileri çıkardıkları bu sesleri duymadıkları için farkında değillerdir ve bu sesler rahatsız edici olabilir. Onları uygun bir şekilde ürkütmeden uyararak bu sesleri çıkarmalarına engel olun.
  • İşitme engelli öğrencilere sizi ve arkadaşlarını daha iyi görebilmek ve işitebilmek amacıyla oturdukları yeri değiştirme imkanı sağlayın.
  • Sakin ve sabırlı olun ve öğrencilerinizle kuracağınız iletişimin zaman alacağını unutmayın.

 

Yorumlar

Yorum Bırakın